Cynk – właściwości, suplementacja i skutki niedoboru

Mikroelementami określa się składniki diety, których dzienne zapotrzebowanie nie przekracza 100 mg. Choć muszą być spożywane w niewielkich ilościach, to trudno zaprzeczyć ich istotnej roli w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Dlaczego cynk jest tak ważny dla zdrowia człowieka? Jakie są właściwości cynku? Czy niedobory tego pierwiastka są rzeczywiście przyczyną poważnych problemów?

Cynk – co to jest i gdzie występuje?

Mianem cynku nazywa się jeden z pierwiastków chemicznych, który zaliczany jest do grona niezbędnych mikroelementów. W organizmie człowieka występuje w śladowych ilościach (ok. 2 g), to jednak jego obecność jest związana z większością enzymów, białek i czynników transkrypcyjnych. Właśnie przez to cynk jest uznawany za jeden z najistotniejszych pierwiastków w kontekście prawidłowego przebiegu podstawowych procesów życiowych.

Choć minimalna dawka cynku wynosi 5 mg na dobę, to specjaliści rekomendują jego spożycie w ilości od 15 do 20 mg dziennie – dokładne zapotrzebowanie jest uzależnione m.in. od płci i wieku. Istotną informacją jest fakt, że niektóre składniki wspomagają jego wchłanianie (np. proteiny odzwierzęce, witaminy A i B6, kwas cytrynowy). Inne natomiast mogą powodować trudności z przyswajalnością tego pierwiastka (np. miedź, żelazo). 

Jakie są naturalne źródła cynku w diecie?

Jednym z najprostszych sposobów na zapewnienie organizmowi optymalnej ilości cynku jest codzienna dieta. Pierwiastek występuje w wielu artykułach spożywczych, które mogą stanowić składniki przygotowywanych posiłków. Najlepszymi naturalnymi źródłami cynku są:

• ostrygi 
• olej lniany
• pestki dyni
• wątroba cielęca
• zarodki pszenne
• ciemne pieczywo
• ziarna słonecznika
• orzechy nerkowca
• biały i czarny sezam

Należy jednak pamiętać, że przyswajalność cynku z pożywienia jest niestety mocno ograniczona. W jelicie cienkim wchłania się od 10 do maksymalnie 40% całkowitej ilości cynku zawartego w produkcie. Dlatego też rekomenduje się stosowanie suplementów diety z cynkiem, które są dostępne w postaci kapsułek, tabletek czy pastylek do ssania. 

Jak działa cynk? Właściwości i efekty

Właściwości cynku w kontekście zdrowia są niezwykle istotne. Warto zacząć od tego, że cynk stanowi składnik blisko 200 rozmaitych enzymów regulujących przemianę materii i ogólne funkcjonowanie organizmu. Mowa tu między innymi o udziale pierwiastka w optymalnym metabolizmie witaminy A, procesie produkcji protein współtworzących mięśnie, a nawet i procesach podziału komórek czy syntezie jakże istotnego DNA. Dlatego też niedobory cynku przyczyniają się do pogorszenia efektywności pracy całego organizmu. 

Cynk jest bardzo istotny w kontekście sprawności seksualnej. Przede wszystkim determinuje zachowanie optymalnego poziomu testosteronu, który jest podstawowym hormonem płciowym i regulującym libido. Ponadto cynk oddziałuje na płodność i zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego. Odgrywa też niezwykle ważną rolę w zachowaniu dobrej kondycji i funkcjonowania gruczołu krokowego (prostaty) oraz reguluje przebieg miesiączkowania. To tłumaczy obecność cynk w składzie suplementów ukierunkowanych na rozbudowę masy mięśniowej np. T-boosterów.

Nie można pominąć istotnej roli cynku w kontekście urody. Pierwiastek ten jest popularnym elementem kosmetyków i beauty suplementów. Wszystko za sprawą efektywnego oddziaływania cynku na zachowanie zdrowej kondycji skóry, włosów i paznokci. Wykazuje dużą skuteczność w walce z niektórymi problemami skórnymi  np. zmianami łuszczycowymi, trądzikiem, wypryskamy czy podrażnieniami. Ponadto cynk jest wartościowym wsparciem w walce z wolnymi rodnikami tlenowymi, wspiera prawidłowe funkcjonowanie odporności, przyśpiesza gojenie ran oraz może opóźnić występowanie pierwszych oznak starzenia się organizmu.

Do innych właściwości cynku zaliczamy:

• wsparcie w utrzymaniu mocnych i zdrowych kości
• pomoc w zachowaniu prawidłowej równowagi kwasowo-zasadowej
• oddziaływanie na prawidłowy metabolizm makroskładników odżywczych
• umożliwia odczuwanie smaków i zapachów – pomaga w walce z nieświeżym oddechem

Objawy niedoboru cynku

Lista problemów wynikających z niedostatecznej ilości cynku w codziennej diecie jest naprawdę długa! Choć mogłoby się wydawać, że dostarczenie organizmowi 15 mg cynku nie powinno stanowić problemu, to w praktyce problem niedoboru jest niezwykle częsty. Inną przyczyną niskiego poziomu cynku jest jego upośledzone wchłanianie – oprócz wspomnianych pierwiastków  (miedź i żelazo) należy pamiętać, że absorpcja może zostać zaburzone przez alkohol, cukier i duże ilości błonnika. Ponadto niedobory cynku często występują u osób podczas odchudzania, kobiet ciężarnych i sportowców. W ich przypadku problem wynika z niedostatecznej podaży pierwiastka wobec zwiększonego zapotrzebowania.

Najczęstsze objawy niedoboru cynku to:

• suchość w ustach i metaliczny posmak
• osłabienie libido, problemy z płodnością
• brak energii i utrzymujące się uczucie zmęczenia
• problemy z prawidłowym odczuwaniem smaku i węchu
• niski poziom testosteronu i związany z tym spadek witalności
• niedoskonałości skórne oraz osłabienie kondycji włosów i paznokci
• zmniejszona odporność na infekcje i zwiększone ryzyko zachorowania

Cynk – z czym warto łączyć?

Stosowanie cynku w suplementacji skojarzonej może doprowadzić do uzyskania jeszcze lepszych rezultatów i łatwiejsze osiągnięcie wyznaczonego celu. Pierwiastek należy łączyć z innymi suplementami w zależności od przeznaczenia.

• Wsparcie odporności i walka z wolnymi rodnikami - cytrusowe bioflawonoidy, witaminy C, D i E, 

• Wzmocnienie kości i narządu ruchu - Kolagen, witaminy D3 i K2, L-prolina, glukozamina i chondroityna, MSM

• Poprawa libido, poziomu testosteronu i sprawności seksualnej - Tribulus terrestris, wyciąg z kozieradki, DAA, magnez, witamina B6, L-arginina

• Pomoc dla skóry, włosów i paznokci - Witamina A, biotyna, ekstrakty z owoców aceroli i dzikiej róży, wyciąg z palmy sabałowej